My Octopus Teacher – Bộ phim tài liệu của Netflix về một nhà làm phim và “người thầy bạch tuộc” của anh ta đã thắng giải Oscar cho phim tài liệu xuất sắc nhất năm 2021. Thế nhưng trước đó, bộ phim trở thành chủ đề của những lời đồn thổi và xuyên tạc đầy tục tĩu trên mạng xã hội, nhiều người suy đoán về việc liệu mối quan hệ của họ đã bao giờ thực sự diễn ra như trong một số bộ phim hoạt hình anime nặng đô của Nhật hay chưa?
My Octopus Teacher kể câu chuyện cảm động của Craig Foster, sau khi quyết định sẽ duy trì thói quen đi lặn tự do hàng ngày sau giờ làm việc mệt mỏi, anh vô tình biết đến một con bạch tuộc sống trong những khu rừng tảo bẹ ở vùng biển Cape Town, Nam Phi. Dành ra hơn một năm quan sát và làm quen, cả hai trở nên quen thuộc, điều này mang đến cho Foster một cái nhìn thân mật với con vật!
Khi My Octopus Teacher thu hút càng nhiều lượt xem hơn trên Netflix, khán giả nhận ra đây là một phim tài liệu thực sự rất đáng kinh ngạc, chỉn chu và có giá trị học thuật, nhưng diễn biến sau đó có thể khiến Foster phải hối hận kể từ khi một chủ đề trên Twitter trở nên viral với nội dung là “mối quan hệ khiêu dâm” giữa người và bạch tuộc được lan truyền.
Sự việc bắt đầu khi nhà văn kiêm nhà nghiên cứu bạch tuộc Sophie Lewis ca ngợi bộ phim là “có sáng tạo nhưng thiếu sót”, cô cũng đặt vấn đề về việc Foster là một người có chứng queerphobic (ghét các queer) đồng thời nhấn mạnh một cảnh mà con bạch tuộc leo lên ngực của Foster trong chốc lát, Lewis mô tả là họ đã có “một hình thức quan hệ tình dục”.
Vấn đề là dân mạng đã đi quá xa và họ nhận thức các bình luận của Sophie Lewis một cách rất nghiêm túc đến mức khó lý giải, hoặc có thể là do “nhà bạch thuộc học” này đã dẫn chứng quá ấn tượng với tác phẩm của danh họa người Nhật Hokusai vẽ một con bạch tuộc đang chiếm đoạt thân thể của một cô gái.
Bức tranh đó có tên là “Giấc mơ của vợ người ngư phủ”, còn được gọi là “Thợ lặn nữ và hai con bạch tuộc”, là tác phẩm trong tuyển tập shunga (xuân họa, nghệ thuật tranh khâm diêu Nhật Bản) nổi tiếng Kinoe no Komatsu được vẽ dưới dạng tranh khắc gỗ ukiyo-e trứ danh của xứ sở hoa anh đào (tranh mộc bản).
Sophie Lewis viết: “Teacher” nói về mối quan hệ của nhà bảo tồn Craig Foster với con bạch tuộc. Tại một thời điểm, họ có một hình thức quan hệ tình dục: ‘Ranh giới giữa cơ thể của cô ấy và của tôi biến mất.’ Đây chính xác là những gì người nữ thợ lặn nói trong họa phẩm nổi tiếng của Hokusai: “Ôi! Ranh giới và biên giới đã biến mất!”
Trên phương diện khoa học mà nói, bất cứ ai may mắn được tiếp xúc với những con bạch tuộc sẽ xác nhận sự thông minh, tò mò và chủ động của chúng, một phần khiến chúng trở nên đáng học hỏi. Thế nhưng, bất kể văn hóa đại chúng thời nay với những văn hóa phẩm đồi trụy có thể mang trí tưởng tượng của bạn bay xa cùng những cái xúc tu đến đâu đi nữa, nhân loại không thể có một mối quan hệ tình cảm thực sự với bạch tuộc.
Nhưng cũng phải nhìn nhận rằng có dùng lập luận khoa học để bác bỏ nhận định của Sophie Lewis đi nữa thì người xem cũng sẽ nhận ra một mối liên kết đặc biệt giữa Craig Foster và người bạn bạch tuộc của anh ta.
Từ phía các nhà làm phim, có vẻ như họ cũng nhận ra điều bất thường khi đi sâu vào chủ đề mà mình đang cố gắng thể hiện, và cũng đã phải vật lộn với việc làm thế nào để dựng nên một câu chuyện kỳ lạ như vậy. Cuối cùng, họ đã chọn cách “cảm xúc nhất” có thể, bất kể rằng việc đi quá xa vào chủ để nhạy cảm này sẽ mang đến hậu quả khó lường và khiến người xem khó chịu, trong khi mục đích ban đầu của tựa phim là thể hiện “kết nối sâu sắc giữa thiên nhiên và con người”, đây là một cái kết rất trớ trêu.
Cuối cùng, có lẽ bạn nên xem My Octopus Teacher trên Netflix để xác nhận xem đây thực sự là một phim tài liệu khoa học hay là một chuyện tình. Hoặc đơn giản đây chỉ là một chiêu trò marketing tài tình khác từ Netflix và ê-kíp của họ?
