Tổng quan về khái niệm miễn trừ an ninh được nhắc tới trong phim Oppenheimer
Security clearance – miễn trừ an ninh hoặc chứng nhận an ninh là trạng thái được cấp cho các cá nhân có làm việc với chính phủ, cho phép họ truy cập những thông tin mật và nhạy cảm được nhà nước hoặc các tổ chức có liên quan tới an ninh quốc gia bảo vệ. Nhiều quốc gia sử dụng biện pháp này mà ở đây cụ thể là Hoa Kỳ. Chính phủ Hoa Kỳ phân loại miễn trừ an ninh theo nhiều cấp, người ở cấp nào thì được truy cập thông tin ở cấp đó và cấp thấp hơn khi cần.
Để được cấp miễn trừ an ninh, một người phải vượt qua quá trình điều tra lý lịch (background check) và sau một thời gian phải thực hiện lại background check để có thể renew, tức gia hạn miễn trừ an ninh của mình. Cấp độ bảo mật càng cao thì thời gian background check càng dài, càng khó, và thời gian phải thực hiện renew ngắn và thường xuyên hơn. Tổng thống Hoa Kỳ có quyền truy cập ở mọi cấp. Để nói cho ngắn gọn, thì Hoa Kỳ có các cấp như sau:
1- Confidential (Bảo Mật):
Tầng miễn trừ an ninh đầu tiên, người được miễn trừ thường cần vài tuần đến vài tháng để được điều tra lý lịch. Sau mỗi 15 năm thì kiểm tra lại một lần để renew. Mức miễn trừ an ninh này là mức dễ nhất trong ba mức có thể đạt được. Nó cung cấp quyền truy cập vào mức độ thấp nhất của các thông tin được chính phủ bảo mật. Có nhiều vị trí trong chính phủ Hoa Kỳ hoặc các cơ quan quan cảnh sát, cơ quan điều tra Liên Bang hoặc Quân đội có thể đạt được mức này.
2- Secret (Bí Mật):
Tầng miễn trừ an ninh thứ hai, người được miễn trừ thường cần vài tháng đến cả năm để được điều tra lý lịch. Sau mỗi 10 năm thì kiểm tra lại một lần để renew. Tầng này sâu hơn nhiều, khi người được cấp có thể bị điều tra rất nhiều khía cạnh, có thể chạm tới lịch sử tài chính, tín dụng, quan hệ bà con họ hàng thân thích trong ngoài nước, thậm chí bạn học và đồng nghiệp… cũng có thể bị điều tra. Người có nợ xấu tín dụng (bad debt) là gần như chắc chắn không qua được background check của tầng này.
3- Top Secret (Tối Mật):
Tầng miễn trừ an ninh thứ ba, người được miễn trừ thường cần hơn 1 năm đến 18 tháng để được điều tra lý lịch. Sau mỗi 5 năm thì kiểm tra lại một lần để renew. Đây là cấp độ cao và khi vượt qua nó, một cá nhân tiếp cận được thông tin liên quan tới an ninh quốc gia, toàn vẹn lãnh thổ… như tình báo phản gián, phòng chống khủng bố và những thông tin được niêm phong cẩn mật khác. Rất ít nhân sự làm việc cho chính phủ có thể đạt được mức độ miễn trừ an ninh này.
4- Compartmented (Ngăn Chặn/Phong Toả):
Đây là cấp độ đặc biệt nhạy cảm, nó không hẳn là một cấp độ thực sự được chuẩn hoá, vì cần phải xác định quyền truy cập của một người đã sở hữu miễn trừ cấp Top Secret rằng họ có thực sự nên biết tới nó hay không. Tức là với một thông tin ở cấp Compartmented, thì không phải cá nhân nào có miễn trừ cấp Top Secret cũng truy cập được, mà phải có điều tra bổ sung để xác định tính cần thiết của việc đó. Dễ hiểu là thông tin ở cấp này quan trọng tới mức, anh chỉ được biết nếu tổ quốc cần anh biết.
Nội dung của Compartmented bao gồm thông tin tình báo quan trọng được mã hoá và cần giải mã mới đọc được, thiết kế vũ khí hạt nhân, hoặc mục tiêu tấn công hạt nhân… Một số tổ chức khác có cấp bậc miễn trừ an ninh tương đương với Top Secret trở lên hoặc có thể xem là ngang cấp với Compartmented, ví dụ như liên quan tới hạt nhân, thì phải dính líu tới Bộ Năng Lượng. Vì vậy, Bộ Năng Lượng Hoa Kỳ có các cấp tương đương Top Secret trở lên như L Clearance, Q Clearance – đây là cấp mà Oppenheimer từng có được khi nghiên cứu vũ khí hạt nhân cho Hoa Kỳ.
Cấp cao nhất và cao hơn cả Compartmented là Yankee White, khi một cá nhân được đặc cách làm việc trực tiếp và chia sẻ thông tin với Tổng thống hoặc Phó Tổng thống Mỹ.
Phiên điều trần kín dẫn đến việc thu hồi (revoke) miễn trừ an ninh cấp Q Clearance của Tiến sĩ Oppenheimer diễn ra năm 1954. Điều này đánh dấu sự kết thúc mối quan hệ chính thức của ông với chính phủ Hoa Kỳ. Lý do chính là ông bị quy kết có cảm tình với Cộng sản. Nhưng về bản chất là vì tư thù và bất đồng quan điểm nên bị Lewis Strauss gài bẫy, việc Oppenheimer bị thu hồi miễn trừ an ninh là đã được đoán trước, như bạn xem phim thì sẽ thấy có các câu thoại nhân vật nói đến chỗ này.
Một người bị thu hồi miễn trừ an ninh sẽ không bao giờ được cấp lại, và họ vĩnh viễn xem là không còn được chính phủ Mỹ tin tưởng để chia sẻ bất kỳ thông tin mật nào nữa. Đồng nghĩa với uy tín cũng không còn trong chính trường. Oppenheimer cũng đã mất việc, mất các chế độ ưu ái trước đó. Mục tiêu chính của Strauss là hạ uy tín Oppenheimer, để những phát ngôn phản đối phát triển vũ khí hủy diệt hàng loạt của ông không còn giá trị nữa.
Có không nhiều trường hợp bị revoke security clearance, gần đây thì có Edward Snowden, mọi người chắc có nghe qua.
