Đạo diễn người Mỹ Zack Snyder, cũng như bộ phim Justice League phiên bản “Snyder Cut” của ông đã trở thành tâm điểm được giới truyền thông tập trung khai thác. Bản thân Snyder Cut không nghi ngờ gì nữa chính là một phép màu hiếm có trong lịch sử điện ảnh Âu Mỹ, nó xảy ra khi và chỉ khi niềm tin của fan, sự tận tụy của vị đạo diễn và tầm nhìn của nhà đầu tư (như WarnerMedia và các lãnh đạo cao tầng của AT&T) cùng hướng về một đích chung duy nhất.
Tổng hòa của những nguồn lực trên đã tạo nên một phong trào rầm rộ chưa từng có, một “case study” mà mọi vị đạo diễn và nhà sản xuất thế hệ sau sẽ phải chiêm nghiệm. Sự ra đời của “Snyder Cut”, hay Zack Snyder’s Justice League không chỉ thổi một luồng sinh khí cho nền tảng trực tuyến HBO Max, nó còn mang đến cho các fan một cơ hội thứ hai, để được thưởng thức những gì họ xứng đáng được xem. Vậy Zack Snyder là ai và ông là một vị đạo diễn như thế nào?
Bài viết sau đây sẽ tổng hợp ngắn gọn về Zack Snyder, bao gồm sự nghiệp điện ảnh của ông để bạn đọc biết rõ hơn về một trong những đạo diễn có phong cách độc đáo của Hollywood.
Thời thơ ấu: một cậu bé sùng đạo, mê vẽ và yêu thích thể loại Fantasy…
Zack Snyder có tên đầy đủ là Zachary Edward Snyder, sinh ngày 1 tháng 3 năm 1966 ở Green Bay, Wisconsin, và lớn lên ở Riverside, Connecticut. Mẹ ông là bà Marsha Manley Snyder (nhũ danh Reeves) – một họa sĩ và giáo viên dạy chụp ảnh ở trường dự bị đại học Daycroft, nơi mà sau này ông cũng theo học. Cha ông là Charles Edward “Ed” Snyder, một chuyên viên tuyển dụng. Ông có một người chị là Audrey Snyder, người theo đuổi đức tin Khoa học Cơ Đốc và có ảnh hưởng lớn đến đức tin tôn giáo của Zack Snyder sau này.
Khi còn bé, Zack Snyder đã được nuôi dạy để yêu kính Chúa và trở thành một người sùng đạo. Ông thường tham dự trại hè Owatonna ở Maine, nơi trẻ con được dạy hoạt động thể chất và rèn luyện đức tin. Chi tiết này ảnh hưởng nhiều đến phong cách nghệ thuật và cách mà ông làm phim về sau. Bởi ông thuộc, nghiền ngẫm các yếu tố huyền bí, điển tích, điển cố trong Kinh Thánh và thích cài cắm vào phim của mình.
Zack Snyder chịu ảnh hưởng từ sự giáo dục của mẹ là chính, bà dạy ông vẽ và khơi dậy niềm yêu mến nghệ thuật từ sớm. Nhận thấy con trai có năng khiếu về hội họa và nhiếp ảnh, cha mẹ của Zack đã tặng ông một chiếc camera và ông bắt đầu tập tành quay những đoạn phim đầu tiên với nó. Thời niên thiếu, Zack yêu thích các văn hóa phẩm thuộc thể loại fantasy, hoặc khoa học viễn tưởng, ví dụ như phim Star Wars 1977.
Sau khi tốt nghiệp trung học phổ thông, ông đã theo lớp học vẽ căn bản của Trường Mỹ thuật Heatherley ở Anh Quốc trong 1 năm. Song song với việc học vẽ, Zack cũng bắt đầu nghiên cứu về sản xuất phim. Sau đó, Snyder ghi danh vào trường Cao đẳng Thiết kế Art Center ở Pasadena, California – một cơ sở đào tạo về nghệ thuật điện ảnh có bề dày lịch sử và được The Hollywood Reporter bình chọn trong danh sách 25 trường dạy về điện ảnh tốt nhất Hoa Kỳ. Zack Snyder tốt nghiệp bằng cấp Cử nhân Nghệ thuật về Điện Ảnh năm 1989.
Nói một chút về đức tin tôn giáo, có nhiều chi tiết để xác định rằng Zack Snyder theo trường phái Khoa học Cơ Đốc như chị ông, mặc dù vị đạo diễn này chưa bao giờ chính thức chia sẻ về đức tin của mình. Trại hè Owatonna mà Zack từng tham gia khi bé là một cơ sở dành cho con trai của các gia đình theo Khoa học Cơ Đốc, trong khi con gái sẽ được sinh hoạt ở trại hè Newfound. Khoa học Cơ Đốc (Christian Science) là một tập hợp các niềm tin và thực hành thuộc họ siêu hình của các phong trào tôn giáo mới, ở đây chúng ta không bàn xa hơn về vấn đề này, bạn đọc chỉ cần lưu ý về tên gọi để không nhầm với Khoa luận giáo (Scientology) mà Tom Cruise theo đuổi.
Zack Snyder đã đạt thành tựu trong ngành quảng cáo trước khi làm phim điện ảnh
Sau khi tốt nghiệp, chàng trai trẻ Zack Snyder bắt đầu sự nghiệp trong ngành quảng cáo với công việc quay video cho các thương hiệu xe hơi và quần áo thể thao nổi tiếng thế giới, trong đó ông thể hiện tài năng của mình với tư cách là người viết kịch bản và đạo diễn video, phục vụ các dự án marketing lớn. Một trong những thành tựu chính của ông ở lĩnh vực này thể hiện qua video quảng cáo cho hãng xe Jeep của Mỹ (tựa đề Jeep: Frisbee), mang về giải thưởng Clio.
Clio là một chương trình giải thưởng hàng năm công nhận sự đổi mới và sáng tạo xuất sắc trong quảng cáo, thiết kế và truyền thông, được đánh giá bởi một hội đồng chuyên gia quảng cáo quốc tế, tạp chí Time đã mô tả sự kiện này là giải thưởng quảng cáo quốc tế nổi tiếng nhất thế giới), cũng như giải Gold Lion của Lễ hội Sáng tạo Quốc tế Cannes Lions (Festival international de la créativité, một giải thưởng tương tự như Liên hoan phim Cannes nhưng dành riêng cho lĩnh vực phim quảng cáo).
Snyder đã có một thái độ rất nghiêm túc đối với việc thực hiện video quảng cáo. Trước khi chuyển sang làm phim điện ảnh, ông đã là một trong những đạo diễn có tiếng trong ngành quảng cáo toàn cầu, ông hợp tác và làm video cho các hãng lớn như Subaru, Audi, Budweiser, Nike, Reebok… hoặc những người nổi tiếng như Michael Jordan, Martina Navratilova, Troy Aikman, Harrison Ford… Trong phim Dawn of the Dead 2004, bạn có thể thấy một đoạn quảng cáo xe Subaru Impreza WRX, đó cũng là video do Zack đạo diễn khi dòng xe này ra mắt cùng năm đó.
Sự nghiệp điện ảnh tạo nên fandom trung thành nhưng cũng gây tranh cãi
Như đã biết, Zack Snyder debut phim điện ảnh đầu tiên vào năm 2004 với phiên bản làm lại của Dawn of the Dead 1978 đã làm dấy lên những cuộc thảo luận gây tranh cãi giữa các nhà phê bình và cả những người hâm mộ điện ảnh thông thường. Nhưng quan trọng là phim đã thu về một khoản lợi nhuận lớn. Mặc dù đó là một khởi đầu thuận lợi cho Zack, thế nhưng 300 mới là bộ phim quan trọng nhất trong sự nghiệp của ông. Tựa phim đậm chất sử thi này đã mang lại sự công nhận của toàn thế giới đối với Zack Snyder (và mang lại sự nổi tiếng cho nam tài tử Gerard Butler). Đây cũng là bộ phim định hình phong cách điện ảnh của vị đạo diễn mà chúng ta biết ngày hôm nay.
Năm 2009, Watchmen – bộ phim ra mắt sau 300 đã không thể lặp lại thành công trước đó mặc dù nó được dựa trên cuốn truyện tranh đình đám được viết bởi Alan Moore. Nguyên tác tuy có vị thế trong thế giới truyện tranh và cốt truyện đặc sắc, bộ phim này hóa ra lại quá khó để tiếp nhận và đồng thời nó khá u ám để có thể thu hút khán giả đại chúng vào thời điểm đó. Vào thời điểm đó, Zack Snyder đã phải nhận những lời chỉ trích nhiều hơn là khen ngợi. Mặc dù vậy, vẫn có nhiều người trong giới chuyên gia lại rất tôn sùng tựa phim này, thời gian trôi qua, có vẻ như sự nhìn nhận của cộng đồng với Watchmen đã dần thay đổi một cách tích cực hơn.
Đã có nhiều người nói rằng thông qua Watchmen, Zack Snyder đã thể hiện một tầm nhìn đi trước thời đại. Ví dụ như đạo diễn phim Doctor Strange là Scott Derrickson đã khen ngợi Watchmen là siêu phẩm, nguyên văn ông đã dùng từ “masterpiece” khi mô tả bộ phim siêu anh hùng của Zack Snyder, nhiều blogger và phóng viên các tờ báo lớn chuyên về giải trí cũng đồng ý với nhận định này, ví dụ như Kevin McCarthy của đài Fox 5 DC.
Năm 2011, Zack Snyder làm nhà sản xuất, đạo diễn và viết kịch bản của Sucker Punch – một bộ phim thất bại về doanh thu và thậm chí còn khiến ông bị chỉ trích nhiều hơn trước. Bộ phim này là sự pha trộn giữa các yếu tố giật gân, giả tưởng và hành động mãn nhãn. Phim được đánh giá cao về mặt hiệu ứng hình ảnh, nhưng tồn tại một số ý kiến cho là Sucker Punch đã trình bày một cách sai lệch hình ảnh người phụ nữ, thậm chí ghét nữ giới.
Tuy nhiên, cũng như phần lớn các tác phẩm khác của Zack Snyder, càng về sau Sucker Punch lại càng được nhiều người phân tích và chỉ ra điểm hay, thậm chí ngôn ngữ điện ảnh độc đáo của phim dần được công nhận. Nhiều cây bút và tờ báo lớn đã bắt đầu kêu gọi tái công nhận giá trị của phim. Ví dụ như tờ The Guardian có bài viết: Hear me out: why Sucker Punch isn’t a bad movie, Mashable bảo vệ bộ phim với bài ‘Sucker Punch,’ Zack Snyder’s hated 2011 movie, is actually good. Fight me., đến tận ngày nay, mọi chủ đề về Sucker Punch trên các diễn đàn phim ảnh đều sẽ dẫn đến tranh cãi.
DCEU và các xuất phẩm mang tính biểu tượng và tất nhiên là nhiều tranh cãi hơn
Năm 2013 mang đến cho Zack Snyder một dự án mới – Man of Steel, kể về câu chuyện gốc của siêu anh hùng Superman dựa trên truyện tranh DC Comics vốn đã nổi tiếng khắp thế giới. Đây cũng là sự khởi đầu của vũ trụ điện ảnh DC. Ngay cả khi không phải là đạo diễn, Zack Snyder vẫn có đóng góp cho các bộ phim khác có liên quan, ví dụ Suicide Squad. Phong cách của Zack Snyder có ảnh hưởng đáng kể đối với các phim như Aquaman của James Wan hoặc Wonder Woman của Patty Jenkins.
Năm 2014, Zack Snyder trở thành nhà sản xuất của 300: Rise of an Empire phần tiếp theo của bộ phim 300. Bộ phim này kể về diễn biến tiếp theo của trận chiến giữa Ba Tư và các thành bang Hy Lạp. Quân của ông hoàng Xerxes một lần nữa đại bại sau trận hải chiến Salamis, khi nữ hoàng Artemisia (Eva Green) thất thủ trước vị tướng Hy Lạp Themistocles (Sullivan Stapleton).
Năm 2016, Zack Snyder lại gây tranh cãi với Batman v Superman: Dawn of Justice (BvS) – một bộ phim mới của vũ trụ điện ảnh DC mở rộng. Trong tác phẩm này này, vị đạo diễn tỏ ra khá liều lĩnh khi kết hợp câu chuyện của các siêu anh hùng từ các truyện tranh khác nhau – Batman, Superman, Wonder Woman với bộ ba diễn viên Ben Affleck, Henry Cavill và Gal Gadot. Bản rạp của BvS được cho là bị edit khá tệ (cắt cúp nhiều) và hơi “rush”, trong khi phiên bản Ultimate Edition phát hành sau đó dài hơn 31 phút và được đánh giá cao hơn nhiều.
Theo lời của Zack Snyder, bộ phim trước hết là một thử thách cho chính bản thân ông. Vị đạo diễn đã chuẩn bị rất nghiêm túc trước khi quay và đích thân tham gia vào các khâu nhỏ nhất từ storyboard, biên đạo hành động cho đến hiệu ứng hình ảnh. Mặc dù mang về nhiều ý kiến trái chiều, những pha hành động xuất sắc của BvS một lần nữa ghi lại dấu ấn phong cách điện ảnh Zack Snyder một cách rõ rệt nhất kể từ lúc 300 ra mắt, trước thời của Snyder, phim siêu anh hùng cũng chưa bao giờ dữ dội đến thế. Man of Steel và Batman v Superman trên thực tế đã đặt ra một tiêu chuẩn khắt khe về biên đạo hành động và truyền cảm hứng cho nhiều tác phẩm về sau.
Batman v Superman cũng là tựa phim quan trọng nhất đã nâng tầm sự nghiệp của Gal Gadot – cựu hoa hậu người Israel. Giờ đây Gal Gadot là một trong những minh tinh đắt giá nhất Hollywood, cô luôn tỏ ra biết ơn vì Zack Snyder đã chọn cô cho vai diễn Wonder Woman. Trong một lần phỏng vấn, Gal Gadot đã nói: “Tôi sẽ mãi mãi biết ơn Zack vì đã chọn tôi và tin rằng tôi có thể khiến nhân vật Diana trở nên sống động.“
Bất kể những tai tiếng và lời đồn về xung đột với WarnerBros. trong phong cách đạo diễn, Zack Snyder vẫn được chọn để chỉ đạo phim Justice League, nhưng sau đó đã bị thay thế bằng Joss Whedon. Nguyên nhân chủ yếu khiến ông phải rời đi giữa quá trình hậu kỳ là do cái chết của con gái Autumn Snyder. Như chúng ta đều biết, vụ việc dẫn đến một trong những sai lầm đáng tiếc nhất lịch sử phim siêu anh hùng và Justice League 2017 được xem là thất bại thảm hại.
Những lùm xùm xung quanh Justice League bản rạp sau đó kéo theo nhiều tình tiết giật gân khác, bao gồm trách nhiệm của Joss Whedon trong việc reshoot phim, sai phạm của Geoff Johns với vai trò nhà sản xuất. Một vài cuộc điều tra nội bộ đã được triển khai sau khi những lời tố cáo của diễn viên Ray Fisher (vai Cyborg) viral trên mạng xã hội. Thậm chí có tin đồn rằng các lãnh đạo cấp cao của công ty mẹ WarnerMedia lẫn AT&T đã bị đánh động. Tuy nhiên, cùng với Snyder Cut, đây là một câu chuyện dài mà chúng ta sẽ tìm hiểu trong bài viết khác.
Vào tháng 3 năm 2016, Zack Snyder tham gia thực hiện dự án Horse Latitudes, trước đây được gọi là The Last Photograph, phim truyền hình về một phóng viên chiến trường ở Nam Mỹ. Ông cũng được cho là tham gia phim chuyển thể từ tiểu thuyết The Fountainhead năm 1943 của Ayn Rand, nhưng đã bỏ dở nó vào năm 2020. Ông cũng bày tỏ sự quan tâm đến việc thực hiện một bộ phim theo phong cách 300, về George Washington, tổng thống đầu tiên của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ. Vào ngày 29 tháng 1 năm 2019, Snyder thông báo rằng ông đã ký hợp đồng chỉ đạo Army of the Dead, một bộ phim hành động giật gân/kinh dị chủ đề Zombie cho Netflix. Snyder sẽ đạo diễn và sản xuất cùng với đối tác và vợ của mình, Deborah Snyder, thông qua công ty sản xuất mới được đổi tên của họ, The Stone Quarry.
Tìm thấy tiếng nói chung với Netflix và sự ra đời của ZombieVerse
Hồi cuối năm 2019, Zack Snyder cho thấy ông có kế hoạch hợp tác với Netflix một cách lâu dài, ngoài Army of the Dead, vị đạo diễn sẽ đồng sáng tạo và điều hành sản xuất một loạt phim truyền hình anime lấy bối cảnh thế giới thần thoại Bắc Âu cho nền tảng phát trực tuyến lớn nhất thế giới. Có vẻ như Zack Snyder đã lựa chọn gắn bó với thể loại anh hùng và fantasy mà ông yêu thích, nhưng đi theo một hướng hoàn toàn mới, tự do và an toàn hơn dưới tầm nhìn phóng khoáng của lãnh đạo Netflix.
Snyder sẽ làm việc cùng với đối tác sáng tạo lâu năm Jay Oliva, người đã từng là nghệ sĩ phân cảnh trong các bộ phim trước đây của ông như 300: Rise of an Empire và Justice League. Oliva sẽ đóng vai trò là showrunner, đạo diễn và nhà sản xuất điều hành. Trong một tuyên bố với Variety, John Derderian, người chịu trách nhiệm các chương trình anime tại Netflix, đã chứng thực quan hệ đối tác của Snyder và Netflix:
“Sự đổi mới của Zack Snyder trong ngôn ngữ kể chuyện bằng hình ảnh đã thúc đẩy ngành công nghiệp phát triển và đưa anh ấy trở thành một trong những nhà làm phim đặc biệt nhất trong thế hệ của mình. Chúng tôi vô cùng hào hứng khi được hợp tác với anh ấy và đội ngũ đặc biệt của anh để mang những nhân vật có tính biểu tượng và câu chuyện thần thoại Bắc Âu vào cuộc sống theo phong cách độc đáo không thể bắt chước. “
– John Derderian, Netflix
