Trước hết cần phải nói là series này không dễ xem, Jupiter’s Legacy có thể trở nên rất buồn chán với những fan trẻ tuổi của vũ trụ phim Marvel, các tín đồ của Zack Snyder cũng sẽ không tìm thấy những gì họ tôn sùng trong loạt phim này, mặc dù nó đã khiến mình nhớ đến phim Watchmen năm 2009 của Snyder và tất cả những giá trị nền tảng đã làm nên Superman hay Batman mà mình từng biết.
Cũng như nguyên tác được đánh giá cao của Mark Millar, đây là loạt phim có chất lượng cao trên một số phương diện, nhưng nó sẽ không phải series siêu anh hùng mà đa số người xem mong đợi.
Ngay cả đối với người Mỹ – nhóm khán giả có thể thực sự thấm thía điều mà tác giả muốn nói thì cũng chưa là chắc loạt phim này có thể hấp dẫn họ, bởi nó tái hiện bối cảnh đại khủng hoảng năm 1929 (The Great Depression) vốn đã lùi xa vào quá khứ mà không có nhiều người trẻ để tâm đến, hay cuộc đại suy thoái năm 2009 (The Great Recession) cũng không phải một đề tài thu hút giới trẻ.
Giống như các bạn trẻ 2k của Việt Nam hiện tại không thực sự hiểu hay quan tâm rằng thời bao cấp là như thế nào vậy, bởi đó là vấn đề của thời cha ông họ. Đây là loạt phim chính kịch kết hợp chính trị xã hội “rất Mỹ”, nó có yếu tố phiêu lưu, hành động với câu chuyện hấp dẫn. Các nhân vật chính đều xinh đẹp, hợp vai, có diễn xuất và lời thoại mạnh mẽ. Tuy nhiên, thông điệp có thể quá khô khan để lôi cuốn khán giả phổ thông.
Mình nói trước tất cả những chi tiết này để tiết kiệm thời gian cho bạn đọc vì chỉ những ai thực sự yêu thích, có tìm hiểu hay ít nhất là có biết qua và hứng thú với chủ đề khá chuyên biệt mà phim khai thác thì mới thích nó được. Nếu không, bạn có thể dừng tại đây và không cần mất thời gian với loạt phim Jupiter’s Legacy.
The Utopian và thế hệ siêu anh hùng đời đầu
Jupiter’s Legacy tập trung vào thế hệ siêu anh hùng đầu tiên trên thế giới và con cái của họ, những người hầu hết được thừa hưởng và phát huy những khả năng độc đáo của riêng mình. Phần 1 kéo dài trong khoảng thời gian gần một thế kỷ giữa bối cảnh nước Mỹ thời đại suy thoái và hiện tại. Cách kể chuyện này giữ cho bộ phim có một nhịp độ phù hợp trong suốt 8 tập của nó.
Các sự kiện trong những năm 1930 tập trung lý giải nguồn gốc của các thành viên sáng lập nhóm siêu anh hùng The Union of Justice (tương tự Liên Minh Công Lý). Trong những đoạn hồi tưởng này, chúng ta có thể thấy những quá trình biến đổi nhân vật rất hấp dẫn mà các thành viên thế hệ đầu đã phải trải qua, khi cuộc hành trình đầy biến cố thay đổi họ từ những kẻ phàm trần trở thành thần thánh.
Hãy làm quen với Sheldon Sampson, hay còn gọi là The Utopian (một siêu anh hùng có năng lực giống Superman do Josh Duhamel thủ vai). Duhamel mang đến một màn trình diễn ấn tượng, nhiều lần biến nhân vật của anh ấy từ cậu con trai nhà tỷ phú vốn đẹp trai và vô tư trở nên một kẻ suy sụp và loạn trí. Sau đó lại vươn mình thành vị cứu tinh với lý tưởng cao đẹp và kiên định với nguyên tắc cứng nhắc của bản thân khi hành hiệp trượng nghĩa, đôi khi sự cố chấp đó khiến mọi người xung quanh anh ta khốn khổ.
Bên cạnh Sheldon còn có vợ của anh là Grace Kennedy hay Lady Liberty (Leslie Bibb đóng) và anh trai Walter, còn gọi là Brainwave (người có năng lực điều khiển tâm trí do Ben Daniels thủ vai). Tất cả họ đã sát cánh bên nhau chống lại cái ác trong gần một thế kỷ và biến nước Mỹ trở nên vĩ đại. Nhưng giờ đây họ phải đối mặt với những thử thách mới trong quá trình chuyển giao quyền lực cho con trai và con gái là Brandon và Chloe.
Áp lực cho các siêu anh hùng “đời F1”
Trong khi Brandon (với biệt danh The Paragon) và Chloe dường như có năng lực tiềm tàng mạnh mẽ hơn cả cha mẹ họ, nhưng những khác biệt trong tư tưởng và sự thiếu thấu hiểu lẫn nhau khiến họ nảy sinh xung đột. Brandon nghi ngờ chính bản thân và cũng không tin tưởng vào đường lối của cha mình, còn Chloe thì quá thất vọng vào cha vì thiếu thốn tình thương từ nhỏ, họ hoàn toàn không có tiếng nói chung.
Chúng ta liên tục được xem những câu chuyện thú vị về thời trẻ của Sheldon, Walter, Grace và Fitz (Skyfox, do Matt Lanter thủ vai) – người bạn mà sau này đã phản bội Sheldon, họ được phát triển chi tiết trong khoảng thời gian suốt vài thập kỷ, nhưng tuyến truyện dành cho những đứa con của họ chỉ đơn giản là được phát triển sơ sài với tính cách và hành vi đều có thể đoán trước được.
Brandon là người con trai trung thành nhưng thụ động, không muốn gì hơn là làm hài lòng cha mình và tiếp quản sứ mệnh của gia đình, trong khi Chloe là cô con gái nghiện ma túy và nổi loạn, ghét tất cả những trách nhiệm của siêu anh hùng mà gia đình cô gánh vác. Mô típ này không có gì mới và cực kỳ nhàm chán vì nó đã được thấy trong hàng tá phim trước đó rồi.
Điểm đáng chú ý duy nhất ở các nhân vật thuộc thế hệ F1 là Hutch – con trai của Skyfox, anh ta không có siêu năng lực như cha mình nhưng bù lại Hutch có sự tinh ranh, quyết tâm đáng nể và một số công cụ mạnh mẽ. Chúng ta không rõ Hutch đang theo đuổi điều gì và tuyến truyện của nhân vật này cũng như số phận của Skyfox khi xưa chính là những bí ẩn gợi sự tò mò cho người xem.
Thế phim đã truyền tải những gì giá trị?
Như đã nói ở trên, cũng như nguyên tác truyện tranh, phim có diện mạo là siêu anh hùng nhưng thực chất lại rất nặng về chính trị, kinh tế, phản ánh thực trạng xã hội, phân chia giai cấp và tâm tư của giới lãnh đạo Hoa Kỳ được tái hiện dưới lăng kính của Mark Millar. Bởi thế, nó cằn cỗi, hàn lâm và lỗi thời so với thị hiếu của khán giả hiện tại. Nguyên tác truyện tranh được đánh giá 8.2 bởi các nhà phê bình trên Comic Book Roundup nhưng nó chỉ phục vụ một nhóm độc giả nhất định và chưa bao giờ là một đầu truyện thực sự phổ biến.
Mark Millar và nhà làm phim đã thành công khi xây dựng được nhóm The Union dẫn đầu bởi The Utopian tượng trưng cho tầng lớp tinh hoa của nước Mỹ, những người đã kiến thiết Hoa Kỳ, đạt được thành tựu to lớn. Sau đó, họ đối mặt với thời kỳ khủng hoảng, gần như bị đánh bại hoàn toàn nhưng lại vươn lên và hóa thân thành những thực thể có siêu năng lực nhờ viễn tượng của Chúa. Họ đứng ở đỉnh chóp của nhân loại như nước Mỹ là siêu cường có thể thao túng và tác động tới mọi tiến trình trên thế giới.
Khi nắm trong tay quyền lực đó, họ buộc phải chọn lựa, giết hay không giết, can thiệp hay làm ngơ, họ có thể thay đổi cục diện của Thế Chiến, chiến tranh Việt Nam hay Trung Đông. Nhưng họ buộc phải tự kiềm chế bản thân, giữ gìn lý tưởng về một “ý chí tự do”, hoàn toàn trung lập và chí công vô tư được thể hiện qua quy tắc “The Code” mà Sheldon/Utopian tin vào.
Nó cũng giống như quy tắc chỉ bắt giữ chứ không giết tội phạm mà Batman đã ép mình phải tuân theo vậy. Thế nhưng liệu quy tắc đó có còn đúng trong thời điểm hiện tại? Trái ngược với Sheldon, Walter cho rằng ý chí tự do của dân chúng sẽ dẫn đến sự diệt vong nếu không có người đứng ra thiết lập trật tự.
Theo một cách nào đó, xung đột giữa Sheldon và anh trai Walter, cũng như xung đột giữa thế hệ siêu anh hùng cũ và mới, tất cả đều xoay quanh cùng một vấn đề mà câu hỏi khó trả lời – “Who watches the watchmen?” mà Watchmen của Frank Miller từng đưa ra.
Nó xuất phát từ bài thơ của Decimus Junius Juvenalis – tác giả người La Mã cổ đại sống vào cuối thế kỷ thứ nhất và đầu thế kỷ thứ hai sau Công Nguyên, nguyên văn Latin là “Quis custodiet ipsos custodes?” – tức “Ai sẽ trông chừng bọn lính gác đây?“. Câu hỏi này là một hiện thân chung cho ý tưởng của nhân dân rằng khó có thể quy trách nhiệm cho những người nắm quyền mà Utopian không bao giờ muốn bản thân bị chất vấn bởi nó.
Tình huống éo le như vậy khiến Sheldon và Walter buộc phải tính đến sự thay đổi, nếu cố chấp gìn giữ giá trị của mình, họ sẽ không đủ sức để chống lại những kẻ thù mới manh động và nguy hiểm hơn. Tuy nhiên, nếu chấp nhận ra tay sát phạt và giết người để trấn áp kẻ xấu, các siêu anh hùng sẽ có nguy cơ bị tha hóa và đối mặt với sự phẫn nộ từ chính những người dân mà họ đã ra sức bảo vệ.
Đây là tình trạng rất giống với diễn biến xung đột leo thang ở Mỹ, mâu thuẫn giai cấp và sắc tộc sâu sắc, các loại tội phạm trỗi dậy, dân chúng kích động, tình trạng cướp bóc, đốt phá khắp nơi. Các nhà lập pháp và lực lượng hành pháp của Mỹ phải khôn khéo vì chỉ cần một chính sách gây tranh cãi, một phát đạn không đúng lúc sẽ dẫn đến làn sóng phản đối, biểu tình.
Trong một bối cảnh nhập nhằng, tranh tối tranh sáng giữa thời điểm chuyển giao quyền lực của một quốc gia, những thế lực mới nổi dậy, các tập đoàn tư bản đục nước béo cò, các đảng phái và chính trị gia thì suy đồi không ngại dùng chiêu trò bẩn thỉu để đạt được mục đích, Mark Millar đã hy vọng rằng đất nước vẫn có những nhà lãnh đạo tâm huyết và họ sẽ mang lại sự thay đổi tích cực, mở ra tương lai tươi sáng hơn.
Đó là những gì ông đã mong mỏi và muốn truyền đạt. Bản thân Mark Millar – người theo rất sát quá trình sản xuất phim, cũng cảnh báo rằng Jupiter’s Legacy sẽ không hài hước như Kick Ass hay Kingsman, mà nó sẽ “chân thành” và là “bức thư tình” dành cho thế giới siêu anh hùng.
Loạt phim siêu anh hùng giàu triết lý
Phim không dễ xem, nó giàu ý nghĩa nhưng cũng sẽ hoàn toàn vô nghĩa với một số người, tùy vào nhu cầu và trải nghiệm cá nhân của họ. Thậm chí, dù hiệu ứng hình ảnh trong phim khá đẹp mắt, nhưng nhịp độ của các cảnh giao tranh và khâu biên đạo hành động cũng không được tốt cho lắm. Phần nhận xét tổng thể thì mình lại đã nói hết ở đầu phim rồi.
Mình rất thích cô bé Elena Kampouris trong vai Chloe và muốn thấy nhân vật này thể hiện nhiều hơn, mặc dù khả năng cao là phim không ăn khách như kỳ vọng và Netflix có thể sẽ phải cân nhắc việc có gia hạn nó sau mùa 2 hay không.
