Đây là bài viết của Gấu Mèo Thức Khuya từng đăng trên trang Lost Bird, được đăng lên Blog cá nhân vì mục đích lưu trữ.
– Gấu Mèo Thức Khuya
Nếu các bạn muốn lập danh sách những động vật dễ thương nhất quả đất, chắc chắn beluga sẽ có tên trong số đó. Beluga còn được gọi là “cá voi trắng“, mặc dù có hình dạng khá giống cá heo mõm dài (Dolphin) và cá heo mõm ngắn (porpoise) nhưng beluga lại là một loài có bà con cùng một họ Monodontidae với kỳ lân biển (Narwhal).
Đặc trưng để phân loại họ này là chúng thuộc họ cá voi nhưng có răng và ăn các loài cá nhỏ để sống tương tự cá voi sát thủ. Tuy là một trong những loài động vật săn mồi hàng đầu đứng ở phần đỉnh của tháp thức ăn nhưng beluga cực kỳ thân thiện, chúng yêu quý con người vô điều kiện.
1. Beluga có làn da trắng mịn tự nhiên
Beluga có thể xuất hiện ở cửa sông hoặc các khu vực gần bờ nhưng chúng sống chủ yếu ở vùng cực, để ngụy trang tốt trong môi trường băng tuyết của Bắc Băng Dương. Beluga đã tiến hóa để trở thành sinh vật duy nhất sở hữu làn da trắng muốt từ đầu đến đuôi một cách tự nhiên và phản chiếu ánh nắng mặt trời.
Một con beluga trưởng thành sẽ không thể bị nhầm lẫn với bất cứ loài nào khác nhờ vào màu sắc trắng sáng đặc trưng này. Tuy nhiên, khi một beluga con được sinh ra chúng sẽ phải mang màu da xám đen đến khi được 8 – 13 tuổi và có thể “đổi màu” thành sạch bong sáng bóng.
2. Chúng còn được gọi là “đầu quả dưa”
Cái đầu tròn, to đặc trưng của beluga thoạt nhìn có vẻ rất chắc chắn, sẽ có người nghĩ đó là xương sọ của chúng nhô ra tạo nên hình dạng như vậy. Nhưng không, đó chỉ là một bộ phận gồm những khối thịt mềm và mô mỡ. Cái đầu của beluga sẽ nảy lên nếu bạn chạm vào nó, như một quả bóng cao su vậy.
Bộ phận này nhìn thật buồn cười và khiến beluga có hình dạng thật ngố nhưng nó vô cùng quan trọng. Nhờ cái “quả dưa” này mà chúng có thể thu phát sóng âm xung động trong nước để định vị phương hướng di chuyển và săn mồi (gọi là năng lực Animal Echolocation – định vị bằng tiếng vang ở loài vật).
3. Beluga có thể phun ra bọt khí hình trái tim
Nhờ cấu tạo miệng đặc trưng có một không hai mà beluga có thể làm được cái trò đáng yêu, đốn tim vạn người này. Hẳn các bạn còn nhớ emoticon môi xoắn “:3” (curly lips) của Facebook chứ? Miệng của beluga chính là như vậy đó, nó thật nổi bật trong số các loài anh em họ hàng.
Cái miệng này không hẳn là chỉ có thể làm trò dễ thương, nó còn chứa những tế bào có khả năng phân tích được các phần tử hóa học trong nước để đánh giá môi trường xung quanh, ngửi được mùi máu, mùi con mồi hoặc kẻ thù (Chemoreception – năng lực Hóa thụ, tức cảm thụ chất hóa học).
4. Beluga bẩm sinh rất thích hát hò
Không phải tự nhiên mà chúng được mệnh danh là “chim hoàng yến của đại dương”, beluga là loài sinh vật biển hát rất nhiều với những bài hát phức tạp nhất. Video của The Dodo dưới đây ghi lại cảnh beluga đáp lại tiếng hát của người và tiếp cận để cùng hòa âm.
Beluga đặc biệt hứng thú với các giai điệu, chúng có thể sáng tạo nhiều tiết mục riêng bằng cách phối hợp 11 thứ âm thanh khác nhau để hòa âm thành những bài hát riêng biệt tùy vào mục đích giao tiếp, kết đôi hoặc đơn giản chỉ là…cho vui. Một số cá thể beluga còn biết cách nhái theo tiếng của con người.
5. Chúng yêu thích và đặc biệt thân thiện với con người
Beluga là một trong những loài sinh vật biển đầu tiên được thuần hóa. Chúng có xu hướng tiếp cận để chơi đùa, xin ăn, hoặc đơn giản là chào hỏi con người khi gặp. Ngay cả khi bị đe dọa, chúng cũng không hề chủ động tấn công con người. Rất tiếc là có những kẻ xấu lợi dụng sự thân thiện này để bắt, giết hoặc gây hại cho beluga.
Những nước như Nhật Bản, Na Uy và Iceland có truyền thống giết hại cá voi cũng thường xuyên giết hại beluga, điều đó thật đáng buồn. Bạn có thể yên tâm để beluga chơi đùa với trẻ em, chúng rất dịu dàng và tình cảm, có thể thành người bạn biết quan tâm và có thiên tính giúp đỡ con người.
Beluga cũng như nhiều loài cá heo và cá voi khác, chúng sống dưới biển nhưng đều là loài động vật hữu nhũ, có xương sống và phát triển bộ não lớn, sở hữu trí thông minh vượt bậc. Vì lẽ đó, chúng có chút gì đó tương đồng với loài người, biết yêu ghét và thể hiện cảm xúc mạnh.
Beluga khi được con người nuôi dưỡng và dạy bảo đúng cách, nó sẽ trung thành và quấn quýt với người như một chú chó, biết bắt tay, chơi bóng, gật đầu, xoay vòng và làm rất nhiều trò khác kể cả vẽ tranh. Trên thực tế, Beluga có bộ não phát triển hơn nhiều so với một con chó.
6. Beluga có tập tính bầy đàn và tổ chức xã hội rất cao
Beluga sống theo bầy từ tối thiểu là 2 cho đến 25 cá thể (chúng không sống 1 mình vì sợ buồn, ít nhất phải có 2 con, kể cả trong môi trường nuôi nhốt cũng phải đảm bảo điều này), nếu cô đơn, chúng sẽ phát điên, trở nên hung dữ thậm chí đau khổ mà tự sát.
Ngoài việc yêu thương nhau, Beluga cũng biết giúp đỡ những loài khác nhưng có họ hàng với chúng. Ví dụ như trong ảnh dưới đây, một bầy Beluga đã nhận nuôi 1 con kỳ lân biển Narwhal đi lạc (con màu đen sạm có sừng). Điều này cho thấy tập tính rất kỳ lạ chỉ có ở một giống loài thông minh.
Chi tiết này cũng xác nhận rằng Beluga không có khái niệm kỳ thị màu sắc như ở một số loài vật khác, chúng hoàn toàn phân biệt và nhận diện được họ hàng thân cận của mình đồng thời cho phép sống chung, ăn chung (mặc dù có hình thái dị biệt và không giao phối được với nhau).
