Bối cảnh của Avatar: The Way of Water
Avatar: The Way of Water lấy mốc thời gian nhiều năm sau khi Jake Sully lãnh đạo các chiến binh Na’vi đẩy lùi cuộc tiến công của nhân loại (hay Người Trời theo cách gọi của Na’vi) trong phần phim trước. Giờ đây, Jake với tư cách là Toruk Makto vĩ đại, đã trở thành tù trưởng của bộ lạc Omaticaya, anh xây dựng gia đình với Neytiri, có các con trai gồm Neteyam, Lo’ak và con gái Tuk.
Jake còn có con gái nuôi Kiri (được sinh ra bởi Avatar của nữ Tiến sĩ Grace Augustine) và một cậu bé loài người tên là Spider, vốn con trai của Đại tá Miles Quaritch, phản diện của phần trước. Họ đã có một quãng thời gian yên bình và tận hưởng niềm vui gia đình. Tuy nhiên hạnh phúc không kéo dài được lâu khi Người Trời tiếp tục củng cố lực lượng để đánh chiếm Pandora.
Trái Đất đang chết dần vì ô nhiễm và cạn kiệt nguồn tài nguyên, nhân loại trở nên táo bạo hơn bao giờ hết khi cố tìm cách cải tạo Pandora thành ngôi nhà mới. Họ xây dựng cả một thành phố tiền phương, gọi là Bridgehead, tiếp tục đưa lực lượng vũ trang và những đặc nhiệm trong lốt người Na’vi xuống Pandora để săn lùng Jake Sully, nỗ lực dập tắt phong trào khởi nghĩa của cư dân bản địa.
Jake Sully giờ đây không chỉ phải lãnh đạo quân du kích Na’vi chống lại các chiến dịch của Người Trời, mà còn phải đối mặt với tình huống hiểm nghèo hơn nữa khi Đại tá Miles Quaritch trở lại trong diện mạo mới, ráo riết truy sát gia đình anh để trả thù. Đó là lúc một cuộc chiến quy mô hơn diễn ra, cho người xem thấy được một mảnh ghép lớn về bức tranh toàn cảnh của Pandora.
Tiếp tục phát huy những chủ đề vốn có
Nhìn chung, Avatar: The Way of Water không có cốt truyện phức tạp, nó dễ hiểu và thẳng đuột, không có khúc quanh nào làm khó tâm trí người xem. Tuy nhiên sẽ rất sai lầm nếu cho rằng vì thế mà bộ phim của James Cameron có nội dung nghèo nàn, nó vẫn là một tác phẩm đồ sộ, giàu triết lý, bao gồm cả các chủ đề văn hóa, xã hội, chính trị, quân sự và tôn giáo.
Tình hình ở Pandora ngày càng căng thẳng, chiến sự leo thang. Tỷ lệ thuận với điều đó, tựa phim cũng bao gồm những thông điệp cấp bách, thảng thốt, đôi khi tuyệt vọng hơn, tiếp tục lên án mạnh mẽ chủ nghĩa quân phiệt (Militarism), thực dân (Colonialism), chủ nghĩa đế quốc (Imperialism), sô-vanh nước lớn (Chauvinism), phản tư bản (Anti-capitalism) và đặc biệt là mang tư tưởng chống Mỹ (Anti-Americanism) sâu sắc. Các thông điệp bảo vệ môi trường, bảo tồn động vật hoang dã cũng tiếp tục được phát huy.
Người xem dễ dàng nhìn thấy các hình ảnh về liên quan chính sách mở rộng quyền lực và tầm ảnh hưởng của một cường quốc thông qua hoạt động đàn áp một nước yếu hơn và thuộc địa hóa bằng vũ lực, đặc biệt công kích sự phi nghĩa và bản chất dối trá của các cuộc chiến tranh hoặc xung đột quân sự mà Mỹ đã gây ra bao nhiêu đau thương tại Việt Nam, Iraq, Afghanistan…
Phim đặc biệt đưa vào các chi tiết mà với tư cách là một người Việt Nam, bạn sẽ ngay lập tức nhận ra, cảm động và đồng tình với nhà làm phim. Ví dụ như cảnh quân Người Trời tra tấn tù binh để thu thập thông tin tình báo, đe dọa, bắt bớ từng người, đốt phá từng căn nhà của người bản địa như chính sách Tố Cộng Diệt Cộng và Chiến Dịch Zippo từng tàn hại dân ta trong Chiến Tranh Việt Nam.
Về khía cạnh tôn giáo, phim thậm chí còn đưa ra những hình ảnh rõ nét hơn cả phần trước, bao gồm tạo nên một hình tượng tương tự như Đấng Cứu Thế rất tiềm năng trong trường hợp của Kiri, với những câu thoại có chủ đích cho thấy nhà làm phim đã tham khảo chi tiết này. Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng đưa vào thuyết Phiếm Thần (Pantheism) và tiếp tục lý giải nó một cách rõ ràng hơn thông qua cách thể hiện mối liên kết giữa người Na’vi và Eywa – đấng tối cao chi phối sự sống ở Pandora.
Trải nghiệm thị giác với nhiều cung bậc
Như đã nói, cốt truyện của phim không có gì đặc biệt, nhưng James Cameron là người kể chuyện thông qua hình ảnh, ông từng khen ngợi những người như Zack Snyder, Robert Rodriguez tạo nên ngôn ngữ điện ảnh của riêng mình và bản thân James Cameron cũng thế. Tựa phim là một chuyến phiêu lưu đầy màu sắc, với những cảnh cảm động, hùng tráng và cả đau thương, có thể chạm đến trái tim người xem.
Ví dụ, đau đớn nhất có thể nói đến cảnh Người Trời tàn sát Tulkun – loài tương tự như cá voi của Trái Đất, một trường đoạn không thoại, không twist, tái hiện lại những gì thực sự đang diễn ra trong đời thực. Với súng ống, lao nhọn, loài người giết hại những con vật vô tội và hiền hòa, chỉ có máu và tiếng hét của chúng hòa với nước biển cùng với tiếng cười sảng khoái của những kẻ tham lam, tàn nhẫn.
Những cảnh đó có thể khiến những người yêu tự nhiên nảy sinh lòng căm thù với chính giống loài mình bởi nó chỉ ra những điều độc ác mà con người đang làm với chính đồng loài của họ và và với những loài khác. Gây chiến, đàn áp, nô dịch, vơ vét, thảm sát, lạm dụng… Vì tư lợi, vì sự ích kỷ, vì tiền bạc và tư tưởng chủng tộc thượng đẳng, nhân loại có thể không quan tâm đến việc bàn tay mình vấy máu của muôn loài.
Xem phim và thưởng thức các góc quay đẹp, hiệu ứng đầy mê hoặc nhưng bạn cũng có những cảm xúc trái ngược và buộc phải suy ngẫm về nhiều vấn đề, quả thật đó chính là sự cao tay của James Cameron – một trong số ít những đạo diễn tài năng và rất dũng cảm khi không ngại thể hiện quan điểm chống đối của mình đối với những siêu quyền lực đang chi phối thế giới này. Chính vì thế mà Avatar: The Way of Water được đánh giá là “visually speaking“, bởi nó truyền tải thông điệp qua hình ảnh.
Đặt nền móng cho cuộc chiến tổng lực
Tóm lại, Avatar: The Way of Water đáng xem và tôn vinh, mặc dù phim vẫn một vài lỗi nhỏ, nhiều ý kiến cho rằng nó lê thê, dài dòng không cần thiết. Tuy nhiên, với tư cách người thưởng thức phim, mình cho rằng một bộ phim dài không phải là vấn đề, nhà làm phim có chủ ý khi muốn kể câu chuyện của họ đầy đủ hơn, những nội dung họ muốn mang tới cho khán giả yêu cầu thời lượng phim dài hơn, mình tôn trọng điều đó.
Phim kết thúc mở với việc phản diện vẫn còn sống, chúng ta đều biết là Avatar ít nhất sẽ còn 2 hoặc 3 phần nữa và quy mô cuộc chiến sẽ lớn lên theo từng phần. Vì vậy, các fan có thể trông chờ những tác phẩm tiếp theo của James Cameron với sự háo hức rằng ông còn rất nhiều thứ để kể. Dự kiến, các phần tiếp theo có thể ra mắt vào 2024 và 2026.
