Bram Stoker’s Dracula biến tấu nhiều chi tiết so với nguyên tác
Bram Stoker’s Dracula là một bộ phim kinh dị gothic của Mỹ ra mắt năm 1992, do Francis Ford Coppola đạo diễn và sản xuất. Phim dựa trên tiểu thuyết Dracula năm 1897 của Bram Stoker và nó được nhấn mạnh ở tiêu đề để phân biệt với các tác phẩm có liên quan tới Dracula khác. Phim có sự tham gia của Gary Oldman trong vai Bá tước Dracula, Winona Ryder trong vai Mina Harker, Anthony Hopkins trong vai Giáo sư Abraham Van Helsing, Monica Bellucci trong vai cô dâu của Dracula, Sadie Frost trong vai Lucy Westenra và Keanu Reeves trong vai Jonathan Harker.
Đây là một trong những bộ phim kinh điển mà bất kỳ cinephile nào cũng đã xem hoặc ít nhất là nghe qua, bởi nó đã quá nổi tiếng, được chỉ đạo bởi đạo diễn bậc thầy cùng dàn cast khủng nhất mọi thời đại. Mặc dù vậy, nó là bộ phim mà mình đã cố xem nhiều lần mới hoàn thành được. Với tư cách là một người đam mê nguyên tác Dracula của Bram Stoker, bộ phim của Francis Coppola thực sự gây khó chịu. Mình thấy được ý đồ của đạo diễn, nhưng lại không đồng ý với những sự thay đổi đi chệch với nguyên tác của ông.
Bram Stoker’s Dracula vẫn giữ nguyên cấu trúc chính dựa trên tiểu thuyết, tuy nhiên nó có sự thay đổi đáng kể trong cách phát triển nhân vật và xử lý tình huống, đặc biệt là đối với nhân vật nữ chính Mina Murray – vợ của luật sư Jonathan Harker. Những thay đổi này khiến bộ phim trở thành một câu chuyện tình vượt thời gian của Mina và Dracula, gạt bỏ đi tính biểu tượng của Mina trong nguyên tác. Ngoài ra phim đã khá lạm dụng các tình tiết gợi dục, khiến chúng kém tinh tế hơn so với những mô tả trong nguyên tác.
Chuyện tình của Dracula và những thay đổi về tổng thể
Phim mở đầu với sự kiện vào năm 1462, khi Vlad Tepes III của Wallachia, tức Dracula, trở về sau chiến thắng trước quân xâm lược Thổ Nhĩ Kỳ và phát hiện vợ mình là Elisabeta (Winona Ryder thủ vai) đã tự sát sau khi kẻ thù tung tin giả về cái chết của ông ta. Vị linh mục nói với Dracula rằng linh hồn của vợ ông sẽ bị đày đọa xuống Địa ngục vì đã phạm tội tự sát (được xem là tội nặng nhất trong Thất Đại Tội).
Tức giận, Dracula phá hủy nhà nguyện và chối bỏ Chúa, nguyền rủa rằng ông sẽ sống lại từ nấm mồ để trả thù cho Elisabeta bằng tất cả sức mạnh của bóng tối. Sau đó, ông dùng kiếm đâm vào cây thánh giá bằng đá của nhà nguyện và uống máu chảy ra từ nó, điều này biến ông thành ma cà rồng. Đây là chi tiết hư cấu và nó không dựa trên lịch sử hay nguyên tác của Bram Stoker.
Trong cuốn tiểu thuyết của mình, Stoker chưa bao giờ giải thích rõ ràng quá trình Dracula trở thành ma cà rồng như thế nào. Theo lịch sử, Bá tước Dracula được cho là đã học thuật giả kim và ma thuật đen tại học viện Scholomance trên dãy núi Carpathian, ngụ ý rằng để ngăn chặn cái chết và đạt được sự bất tử, Bá tước đã sử dụng ma thuật bí ẩn để biến mình thành một ma cà rồng.
Điều này cho thấy Dracula của Bram Stoker khác biệt như thế nào, vì hầu hết các ma cà rồng trong nền văn hóa đại chúng đều bị một ma cà rồng khác cắn để biến đổi mà thành. Thế nhưng tạo vật của Stoker dường như là một chúa tể thực sự của bóng đêm, và hắn ta có sức mạnh và trí tuệ đặc biệt mà các ma cà rồng khác không sở hữu. Vì vậy, sự thay đổi của phần phim năm 1992 vô tình biến nhân vật Dracula trở nên ẩm ương hơn nguyên tác.
Nó kéo theo việc Winona Ryder cùng lúc thủ vai Elisabeta – người vợ của Dracula vào năm 1462 lẫn vai Mina Murray – ngụ ý rằng cô là tái sinh ở hậu kiếp của Elisabeta cũng khiến bộ phim xa rời nguyên tác. Chi tiết này lãng mạn hóa mối quan hệ giữa Mina và Dracula, khiến nó thành câu chuyện tình vượt thời gian – một mô típ điển hình nhàm chán trong phim và truyện, đồng thời gạt bỏ giá trị thực sự mà Bram Stoker đã gửi gắm ở Mina.
Dracula – Câu chuyện về cách mà người phụ nữ kiểm soát dục vọng
Mina Murray là nhân vật mà Bram Stoker yêu quý nhất trong tác phẩm của ông, thông qua hình tượng người phụ nữ hoàn hảo này, Stoker đã nhắn nhủ nhiều thông điệp có sức nặng. Tác phẩm Dracula nói về nỗ lực đánh bại cái ác của giáo sư Van Helsing và các đồng đội, trên thực tế nó được viết để nói về “cách mà người phụ nữ thời Victoria kiểm soát dục vọng của mình trước phong trào New Woman”.
New Woman – “Người Phụ Nữ Mới” là một phong trào, một lý tưởng nữ quyền mạnh mẽ khởi phát vào cuối những năm 1800 và có sức ảnh hưởng lớn đến tận ngày nay. Phong trào này rất coi trọng quyền tự chủ về tình dục của người phụ nữ, thúc đẩy họ bước ra khỏi tầm ảnh hưởng của người đàn ông trong gia đình, ví dụ như chồng, hoặc cha. Tất nhiên, nó có mặt trái rõ rệt và có thể dẫn tới hậu quả đáng tiếc.
Khi một người phụ nữ có quyền buông thả và thậm chí được khuyến khích để buông thả, cô ta có thể trở nên lẳng lơ, tìm kiếm quan hệ thể xác theo bản năng và làm đạo đức xã hội suy đồi, tệ hơn là lây lan dịch bệnh qua đường tình dục cho cộng đồng. Chi tiết này cũng được thể hiện thông qua cách mà Dracula biến đổi con mồi của hắn trở thành ma cà rồng giống mình. Khi bị chiếm hữu bởi Dracula – biểu tượng của dục vọng, những cô gái đã hoàn toàn bị tha hóa.
Lucy Westenra và các cô dâu của Dracula – những người phụ nữ suy đồi
Những cô dâu của Dracula và đặc biệt là nhân vật Lucy Westenra chính là ví dụ điển hình cho những người phụ nữ không thể khống chế được mình trước mặt trái của phong trào New Woman, họ đã đi quá xa khỏi mục tiêu đòi quyền lợi cho nữ giới, biến phong trào thành một cơ hội để thỏa mãn khao khát của bản thân. Ban đầu, Lucy được giới thiệu là bạn thân của Mina, và cả hai có những giá trị chung.
Về nhiều mặt, Lucy giống như Mina – người bạn thân thiết của cô, cả hai đều ở tầng lớp trí thức trong thời đại mà họ sinh sống. Lucy thậm chí là một hình mẫu của đức hạnh và sự ngây thơ, những phẩm chất ấy thu hút không chỉ một mà đến ba người cầu hôn cô ấy. Tuy nhiên, Lucy khác với bạn mình ở một khía cạnh quan trọng — cô ấy bị tình dục hóa. Cô không ngần ngại dùng nét đẹp hình thể của mình để quyến rũ đàn ông theo một cách rất tinh nghịch mà chúng ta không bao giờ thấy ở Mina.
Trong một bức thư mà Lucy gửi cho Mina, cô ấy đã than thở: “Tại sao họ không thể để một cô gái kết hôn với ba người đàn ông, hoặc với nhiều người muốn cô ấy, và cứu vãn mọi rắc rối này?” – Lucy cho thấy trong sâu thẳm là sự ham muốn không có giới hạn và nó chưa bao giờ được thỏa mãn. Stoker khuếch đại sự đa mê của Lucy lên một cấp độ khủng khiếp hơn khi ông mô tả con ma cà rồng Lucy như một sinh vật cuồng dâm.
Trong trạng thái ma quỷ ấy, Lucy chính là đại diện cho một mối đe dọa nguy hiểm đối với đàn ông và thách thức khả năng tự chủ kém cỏi của họ, và do đó, cô phải bị tiêu diệt khỏi xã hội. Cái chết của Lucy đưa cô trở lại trạng thái vô hại và thuần khiết vốn có mà người chồng Arthur hằng mong ước. Tất nhiên, kẻ đóng cọc vào ngực Lucy phải là chồng cô – Arthur, chi tiết nói lên tính chính danh và đó là cách duy nhất để trả Lucy lại vị trí một người vợ hợp pháp.
Trong phim, Francis Coppola đã tái hiện hình ảnh Lucy đúng theo nguyên tác, thế nhưng đối với Mina thì không.
Mina Murray – quý cô chuẩn mực thời Victoria bị đạo diễn bóp méo
Đây là chi tiết khiến fan của nguyên tác có thể nổi giận khi xem bản phim năm 1992, bởi Mina Murray là người phụ nữ chuẩn mực của thời Victoria. Lời khen ngợi của Van Helsing đối với Mina chứng minh thực tế rằng cô ấy thực sự là hiện thân của các đức tính mà thời đại này tôn thờ. Cô ấy là “một trong những người phụ nữ của Đức Chúa Trời, được tạo dựng bởi chính bàn tay của Ngài để cho chúng ta thấy những người đàn ông và những người phụ nữ khác rằng có một thiên đường nơi chúng ta có thể vào và ánh sáng của nó có thể ở đây trên trái đất. Thật chuẩn mực, thật ngọt ngào, thật cao cả…”
Van Helsing đã nói về Mina như vậy, trong nguyên tác, khi Mina bị kiểm soát bởi sức mạnh của Dracula, bị hắn hút máu và ép cô phải uống máu của hắn ngược lại để trở thành nô lệ vĩnh viễn, chúng ta đã thấy Mina ghê tởm chính bản thân mình. Dưới ngòi bút của Stoker, Mina chưa bao giờ chấp nhận mối liên kết giữa cô và Dracula, bởi cô xem đó là sự dơ bẩn và hổ thẹn. Khác với Lucy, Mina luôn luôn và chưa bao giờ ngừng đấu tranh với cám dỗ, bất kể nó đang chảy trong máu của cô.
Không giống như Lucy, Mina đáng chú ý không phải vì vẻ đẹp hình thể, điều này giúp Mina tránh khỏi số phận bị biến thành một ác quỷ khiêu gợi như bạn mình. Vẻ đẹp gợi dục của Mina vẫn là một bí ẩn trong tác phẩm của Bram Stoker. Mặc dù đã kết hôn, cô ấy không bao giờ nhăc đến bất cứ điều gì giống như ham muốn tình dục hoặc sự thôi thúc, điều này giúp cô ấy giữ được sự trong trắng của mình. Thật vậy, toàn bộ nửa sau của cuốn tiểu thuyết liên quan đến sự trong sạch của Mina.
Stoker tạo ra sự hồi hộp nơi độc giả về việc liệu Mina có giống như Lucy, sẽ ngã gục trước sức cám dỗ của Dracula hay không? Có thể nói, cô tượng trưng cho thành trì đạo đức cuối cùng của phụ nữ Anh Quốc trước sự cám dỗ của phong trào New Woman mà Bram Stoker muốn thể hiện trong tác phẩm của ông. Tuy nhiên, trong bộ phim của Coppola, hình tượng này đã hoàn toàn thay đổi, nó dẫn đến điểm sáng cho kết cục của bộ phim, nhưng sẽ khiến Stoker nổi trận lôi đình nếu ông được xem phim.
Ở đầu phim, Coppola đã cho Mina làm rơi một quyển sách về truyện cổ tích Ả Rập, với các hình ảnh mô tả hành vi quan hệ xác thịt, điều này chứng tỏ vị đạo diễn muốn gieo mầm mống của sự khát khao nơi cô nàng này ngay từ đầu, nó khiến cô trở nên không quá khác so với Lucy, chỉ là khéo che đậy hơn mà thôi. Chi tiết này khiến Mina của Coppola nhanh chóng sa vào lưới tình của Dracula và cô đã sớm trở nên thân mật với hắn.
Ở gần cuối phim, Mina dưới diễn xuất của Winona Ryder đã âu yếm với Dracula một cách tự nguyện, như thể cô chưa bao giờ yêu Jonathan Harker vậy. Thậm chí cô đã bước qua giới hạn khi cám dỗ Van Helsing và để ông vục mặt vào ngực mình, một chi tiết khá bôi bác nguyên tác. Tình tiết này dẫn đến việc Mina trở mặt bảo vệ cho Dracula và thậm chí đã hôn hắn để từ biệt ngay trước khi gã ma cà rồng lìa đời.
Những sự thay đổi của Francis Coppola tạo nên nguyên cớ và cái kết dễ cảm thông hơn cho Dracula. Thế nhưng nó lại biến Mina trở thành nạn nhân cho sự móp méo về tư tưởng so với nguyên tác mang tính giáo dục cao của Bram Stoker, khi mà nhân vật mang tính biểu tượng nhất của tiểu thuyết đã bị vặn xoắn đến mức rất khó có thể tha thứ. Chính chi tiết này đã khiến vai trò của Jonathan Harker do Keanu Reeves thể hiện trên phim bị coi nhẹ, bởi tình yêu thủy chung của hai người đã bị lu mờ bởi “mối duyên tiền định” của Dracula và Elisabeta trong lốt Mina.
Trên lập trường tôn trọng nguyên tác, chúng ta nên luôn xem Mina là một người phụ nữ đủ thông minh để đón nhận phong trào New Woman – tương tự như việc cô đã giữ mối liên kết với Dracula để giúp Van Helsing và nhóm của ông theo dấu và tiêu diệt hắn. Thế nhưng, Mina ấy vẫn là một người vợ, người mẹ đảm đang và sự đức hạnh của cô khiến cánh đàn ông phải hạ mình. Cuối cùng, sự hoàn hảo về mặt đạo đức của Mina nên là bất khả xâm phạm. Mời các bạn đọc thêm những bài viết khác liên quan tới Dracula.
