Những Vị Thần Nước Mỹ đang đi về đâu?
American Gods (tựa Việt: Những Vị Thần Nước Mỹ) là tiểu thuyết kỳ ảo của nhà văn Neil Gaiman. Neil Gaiman vốn đã quen thuộc với bạn đọc Việt Nam qua nhiều tác phẩm kinh điển như Coraline, Câu Chuyện Nghĩa Địa, Bụi Sao, Đại Dương Cuối Đường Làng… Gần đây, siêu phẩm American Gods vừa ra mắt bản tiếng Việt và trong năm 2022, hứa hẹn sẽ là Good Omens được Nhã Nam xuất bản tiếp theo. Cả hai tựa sách này đều đã được chuyển thể thành series phim nổi tiếng.
Trái với Good Omens hiện đang trong giai đoạn sản xuất êm ái, American Gods lại chịu số phận bi đát khi bị dừng sau mùa 3 bởi sụt giảm lượt xem cũng như chất lượng. Một cách công bằng thì American Gods mùa 1 do Bryan Fuller và Michael Green chuyển thể rất tuyệt vời. Nếu bạn đã yêu mến series Hannibal đình đám năm nào, chắc chắn bạn sẽ yêu American Gods của Bryan Fuller bởi chất thơ đặc trưng cũng như tôn vinh vẻ đẹp từng nhân vật. Do một số mâu thuẫn, Bryan rời khỏi dự án, kéo theo nhiều nhân vật quan trọng khác, dẫn đến sự xuống cấp của mùa phim sau.
Hiện khán giả Việt Nam có thể mua bản dịch tiếng Việt của American Gods do Nhã Nam xuất bản để tìm hiểu thêm về thế giới thần linh của Neil Gaiman. American Gods là cuộc chiến giữa cựu thần với tân thần – những vị thần mới của Công Nghệ, Truyền Thông,… có dã tâm xóa sạch cựu thần thiêng liêng cũng như lòng tin con người dành cho họ.
Đọc American Gods, bạn có dịp du lịch xuyên Mỹ bởi những địa danh trong sách đều có thật, kể cả The House On The Rock. Gấu Mèo sẽ làm một series lý giải về các vị thần được đề cập trong sách, các địa danh kỳ lạ, cũng như cách chuyển thể tuyệt vời của Bryan Fuller. Mở đầu chuỗi bài viết này sẽ là về nhân vật Mad Sweeney, yêu tinh đến đất Mỹ nhờ một cô gái bị lưu đày, được kể trong một chương truyện cực kỳ cảm xúc và bản phim cũng chuyển thể hay không kém.
Mad Sweeney – Leprechaun lưu lạc từ Ireland
Mad Sweeney là một Leprechaun, yêu tinh trong thần thoại dân gian Ireland. Trong truyện, Sweeney được tả là “cao ngều ngào”, gần 2 mét. Đây là chi tiết châm biếm của Neil bởi dù người ta hay gọi loài này là thần lùn, tiểu yêu, nhưng thật ra chúng đã là loài cao nhất trong số các thần và yêu ngụ tại những ngọn núi Ireland rồi đấy.
Leprechaun là một giống tiên nhỏ bé, vận đồ màu ngọc lục bảo. Trang phục của Leprechaun được miêu tả khác biệt tùy theo từng vùng nhưng nhìn chung là có hai màu chủ đạo xanh lá và đỏ, đủ bộ áo khoác, mũ. Họ là những người đàn ông nhỏ thó, bộ râu hung đỏ, sống dưới lòng đất, thường là thợ mỏ, đào những viên đá quý cùng vàng và giấu kho báu này trong hũ đặt ở chân cầu vồng.
Theo quan niệm dân gian, bắt được một Leprechaun là rất may mắn và bạn nên giữ chúng lại. Để được thoát thân, Leprechaun sẽ cho bạn 3 điều ước hoặc chỉ đường đến hũ vàng cuối cầu vồng. Nhưng cẩn thận đấy, Leprechaun là những yêu tinh láu cá, thích bày trò nghịch ngợm và sẽ không cho bạn toại nguyện đâu. Chúng sẽ tìm cách lách luật hoặc lừa phỉnh để bạn chẳng có vàng hay điều ước gì cả.
Điển hình về sự tinh quái này là câu chuyện về chàng trai nọ lấy được hũ vàng của Leprechaun, nhưng vì không tự mình bê nổi cả hũ về nên đã chôn nó tại một cánh đồng. Chàng trai ngây thơ nhờ các Leprechaun đánh dấu vị trí sao cho dễ nhớ để một lát anh sẽ quay lại cùng một người bạn để đào lên. Các Leprechaun hứa chắc như đinh đóng cột sẽ giúp chàng. Nhưng hỡi ôi, khi chàng trai trẻ quay lại cùng bạn mình, khắp cánh đồng vun hàng ngàn ụ đất cùng vật đánh dấu, không biết đường đâu mà lần hũ vàng đã chôn.
Nếu đúng theo như tích truyện xưa, thì Leprechaun không tốt hẳn cũng không xấu hẳn, chúng tinh quái thì đúng hơn. Trong American Gods còn cho thấy, Leprechaun sẽ ban phước lành cho ai nhớ đến chúng và để chừa những phần thức ăn khi bữa ăn tới hoặc vụ mùa bội thu. Nếu nhận may mắn từ Leprechaun mà say sưa, quên mất việc đền ơn, bạn sẽ gặp chuyện không may.
Câu chuyện về Leprechaun xuất hiện trong phần “Đến nước Mỹ – 1721” bản tiểu thuyết và tập 7 “A Prayer for Mad Sweeney” bản series American Gods, là một khoảng nghỉ đầy cảm xúc giữa những tình tiết gay cấn. Leprechaun Mad Sweeney đến với lục địa mới nhờ cô gái vùng Cornwall tên Essie Tregowan và anh đã sống tại đây lâu đến nỗi lạc mất âm sắc Ireland. Essie say mê và tin vào sự tồn tại cũng như phước lành từ thần lùn Leprechaun. Cô thường để dành những mẩu bánh hay đĩa sữa cho họ, hoặc thực hiện những nghi thức để cầu xin may mắn từ thần lùn.
Tất cả những ước mong của Essie thường được đáp lại, khiến cô biết ơn hơn phước lành từ thế lực vô hình. Nhưng cũng có khoảng thời gian, cô đắm chìm trong vinh hoa mà quên mất nghi lễ tạ ơn, đó là lúc ngọn gió đổi chiều. “Có thờ có thiêng, có kiêng có lành”, ông bà ta nói thế. Vượt qua những giông bão cuộc đời, Essie cuối cùng cũng ổn định tại đất Mỹ. Từ đó, không bao giờ Essie quên cầu nguyện lẫn chia sẻ chút ấm no cho những vị thần lùn.
Nhờ những người như Essie, các vị thần lùn như Sweeney mới có thể tồn tại ở Mỹ – thế giới mới vô thần, nơi người ta không còn thời gian cho những câu chuyện về thần tiên hay yêu tinh, không còn ai đặt ngoài hiên miếng bánh mì hay đĩa sữa nữa. Số phận của Sweeney cũng là số phận của nhiều vị thần khác khi lưu lạc đến Mỹ: họ dần bị lãng quên và thay thế bởi vô số niềm tin khác, dẫn đến cuộc chiến giữa cựu thần và tân thần trong tiểu thuyết American Gods.
Ngày nay, Leprechaun vẫn thấp thoáng đâu đó trong văn hóa Mỹ. Chúng là hình ảnh đại diện cho hộp ngũ cốc Lucky Charms, cũng như là mascot cho đội bóng rổ trường Đại học Notre Dame và Boston Celtics.
